علیرضا رئیس‌دانا با انتقاد از شیوع کتابسازی در نمایشگاه کتاب تهران گفت: ناشرانی که طی یک دهه گذشته با وفور کاغذ کتاب چاپ نمی‌کردند، با ورود یارانه و سوبسید دوباره به بازار برگشته‌اند و با کتابسازی آمار خود را بیشتر می‌کنند.
علیرضا رئیس‌دانا؛ مدیر انتشارات نگاه با بیان اینکه نمایشگاه کتاب تهران محلی برای عرضه آثار جدید است، گفت: مساله اصلی اینجاست که نمایشگاه کتاب تهران اکنون یک فروشگاه بزرگ کتاب است؛ نه نمایشگاه کتاب و معتقدم نمایشگاه به معنای واقعی در آلمان برگزار می‌شود.
وی افزود: در نمایشگاه کتاب تهران 2500 ناشر حضور دارند، در حالی که در نمایشگاه فرانکفورت اصلا اینگونه نیست و گزیده‌ای از ناشران فعال و حرفه‌ای صنعت نشر حضور دارند.
رئیس‌دانا با بیان اینکه در صنعت نشر کشور نهایتا 70 تا 100 ناشر حرفه‌ای داریم، عنوان کرد: می‌توان گفت که بقیه ناشران فقط کپی‌کاری هستند و کتاب‌های بی‌کیفیت تولید می‌کنند. با گشت و گذاری در راهروهای نمایشگاه می‌توان دید که چندین غرفه یک کتاب از یک نویسنده یا مترجم را منتشر کرده‌اند.
وی به چاپ‌های متعدد از کتاب‌های مختلف مثل آثار کلاسیک جهانی اشاره کرد و گفت: آثاری مثل آناکارنیا و جنایت و مکافات تولستوی و دیگر آثار خوب کلاسیک بارها و بارها توسط ناشران متفاوت با مترجم‌های مختلف منتشر شده است و نظارتی بر چاپ این آثار وجود ندارد.
مدیر انتشارات نگاه با بیان اینکه انتشار کتاب‌های بزرگ علوی انحصارا در اختیار نگاه است، یادآور شد: ناشرانی که کتاب‌های این نویسنده را منتشر می‌کنند، متخلف‌اند و این کار قاچاق به‌حساب می‌آید اما نسبت به این موضوع بی‌توجه هستند. ما در همین نمایشگاه شاهد عرضه کتاب‌های مختلفی از این نویسنده در غرفه ناشران هستیم.
لزوم تغییر در آئین‌نامه نمایشگاه
رئیس‌دانا با انتقاد از حضور بی‌حد و حساب ناشران کتابساز در نمایشگاه کتاب تهران، توضیح داد: ما در این نمایشگاه می‌بینیم که برخی از ناشران در غرفه خود کتاب‌های قصه هزار و یک‌شب، سعدی، حافظ، طب سنتی و گزیده اشعار فروغ فرخزاد را در کنار هم می‌فروشند و یک غرفه هم به آن‌ها اختصاص داده شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان ضرورتی برای آئین‌نامه نمایشگاه برای جلوگیری از ورود این ناشران اندیشیده شود، نیز گفت: بله این کار شدنی است و در این زمینه قرار است ناشران دور هم جمع شوند تا درباره فعالیت شبه‌ناشران تبادل نظر داشته باشیم و نتیجه را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کنیم.
کاغذ یارانه‌ای و هجوم شبه‌ناشران
رئیس‌دانا افزود: اگر آمار بگیریم می‌بینیم که در فاصله سال‌های 1394 تا 1396 که کاغذ به وفور در بازار وجود داشت، ناشران محدودی نسبت به چاپ کتاب اقدام می‌کردند که نهایتا 70 تا 100 ناشر می‌شدند، در این فاصله زمانی عده‌ای از ناشران به سراغ مشاغل دیگر رفتند.
مدیر انتشارات نگاه با اشاره به فعالیت مجدد برخی از ناشران هم‌زمان با توزیع یارانه و سوبسید از سوی دولت، گفت: همان ناشرانی که طی سال‌های گذشته کتاب چاپ نمی‌کردند دوباره به بازار برگشته‌اند و کتاب چاپ می‌کنند و می‌گویند که به کار نشر علاقه دارند، اما این سوال مطرح می‌شود که علاقه آن‌ها طی 10 سال گذشته کجا بود و چرا وقتی دوباره بحث یارانه دولتی شد، عده‌ای از این افراد پیدا شدند؟
وی درباره توزیع کاغذ در میان این ناشران نیز گفت: در این زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه آشنا مقصر نیستند، زیرا این افراد جواز نشر دارند و با کتابسازی آمار خود را زیاد می‌کنند و طبق قانون به آن‌ها کاغذ اختصاص پیدا می‌کند. اما باید از خودمان بپرسیم آیا کشور ما گنجایش 17 هزار ناشر دارد؟
جایگزنی ضوابط کیفی به جای کمی
رئیس‌دانا همچنین با تاکید بر ضرورت ممنوعیت ورود ناشرانی که کتابساز به نمایشگاه کتاب تهران گفت: فردی که طی چهار سال اخیر هیچ کتابی چاپ نکرده است چه حضوری می‌تواند داشته باشد؟ با گشت و گذار کوتاهی در نمایشگاه کتاب تهران می‌توانید وضعیت آشفته این حوزه را ببینید.
وی ادامه داد: در این زمینه می‌توان ضوابط کیفی را جایگزین قوانین کمی کرد، اما سوال این است در این میان چه کسی می‌خواهد کیفیت را کنترل کند؟ زیرا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید من نیرو برای این کار کم دارم و اتحادیه هم قدرت اجرایی ندارد.
وی با بیان اینکه ورود ناشران کتابساز به ناشران حرفه‌ای آسیب وارد کرده است، عنوان کرد: انواع و اقسام کتاب‌ها که مدت‌ها با زحمت ناشران حرفه‌ای منتشر شده‌اند و از آثار پرفروش هر نشر به شمار می‌آیند، شبه‌ناشران به سراغ آن می‌روند و کتاب را چاپ می‌کنند، در این میان معتقدم باید راهکاری جدی برای ادامه فعالیت این گروه از ناشران اندیشیده شود.