برای سالها، رمانهای ایرانی و ترجمه رمانهای خارجی، بدون رقیب پیشتاز فروش در بازار کتابهای غیردرسی بودهاند اما در دهه اخیر به نظر میرسد معادلات تا حدی در حال تغییر است و بخش زیادی از مخاطبان به آثار غیرداستانی از جمله خاطرهها، تاریخ و کتابهای عمومی فلسفه و جامعهشناسی گرایش پیدا کردهاند. هرچند رمانهای نویسندگان مشهور و آثار کلاسیک همچنان بازار خود را دارند اما گویا با افزایش سطح سواد عمومی، بخشی از سلیقهها از آثار داستانی سرگرمکننده به سوی کتابهایی سوق یافته که در آن میتوانند درباره گذشته یا آینده کشورمان اطلاعاتی کسب کنند.
نمونه این تغییر ذائقه را میتوان در آثار پرمخاطب بهمن ماه مشاهده کرد. در این ماه همانطور که خبرآنلاین از آمار فروش ۱۰کتابفروشی معروف پایتخت به دست آورده، آثاری چون «ایران بر لبه تیغ» نوشته محمد فاضلی و «پرواز در ظلمت (زندگی سیاسی شاپور بختیار)» به قلم حمید شوکت در صدر فهرست آثاری قرار داشته که به تازگی به چاپ رسیدهاند.
«ایران بر لبه تیغ» که با عنوان فرعی «گفتارهای جامعهشناسی سیاسی و سیاست عمومی» از نشر روزنه به تازگی به بازار راه یافته، به این سوال میپردازد که آینده ایران چه میشود؟ سوالی دشوار و طاقتفرسا که نمیتوان آن را از ذهن پاک کرد، خاصه آنکه زندگی روزمره هر شهروندی هم به آن گره خورده است. این کتاب شرح شماری از مهمترین مسائلی است که پیشروی ایرانیان و حکمرانانشان قرار دارد، مسائلی که برخی بدخیم شدهاند، محصول وضعیت نهادها و کیفیت اداره مملکت هستند و برای دست یافتن به کیفیت زندگی بهتر باید آنها را تعدیل و اصلاح کرد. این کتاب نسبت به واکنش نامناسب مسوولان نسبت به مسائل پیشروی ایران هشدار میدهد و مدعی است «ما نسلی هستیم که بر لبه تیغ راه میرویم.»
در ماه گذشته «ایران بر لبه تیغ» در کتابفروشیهای زیادی در کشور از جمله نشر امیرکبیر و شهر کتاب ونک در فهرست پرفروشها قرار داشته است. «پرواز در ظلمت» نیز که از سوی نشر اختران به چاپ رسیده به زندگی آخرین نخستوزیر ایران پیش از انقلاب میپردازد. در توضیح این کتاب آمده است: «سرنوشت بختیار را در انقلاب ایران، با سرانجام کرنسکی، رئیس دولت موقت در انقلاب فوریه ۱۹۱۷ روسیه مقایسه کردهاند.
این مقایسه بهرغم تفاوتهای آشکار میان آن دو، چندان بیاساس نیست. کرنسکی در پی انقلاب بلشویکی اکتبر ۱۹۱۷ به فرانسه گریخت، کتاب و خاطرات نوشت، بار دیگر بختش را آزمود و با برپایی تشکیلاتی سیاسی، سودای آزادی روسیه را در خاطر پرورد تا سرانجام از مسند صدارت بر کرسی استادی دانشگاه تکیه زد. بختیار نیز چون کرنسکی، فلسفه و حقوق خواند، به سیاست روی آورد و در رویای برقراری نظام مشروطه سلطنتی، با آنچه برایش کابوس انقلاب بود روبهرو شد. به فرانسه گریخت، دست به تشکیل «نهضت مقاومت ملی» زد، خاطراتش را منتشر کرد و سرانجام در واپسین سالهای عمر، سرگشته و دلشکسته، بر آن شد که از سیاست دست بشوید و در دانشگاه به تدریس بپردازد.»
«پرواز در ظلمت» نیز در کتابفروشیهای متعدد از جمله کتابفروشی نشر چشمه و کتابفروشی نشر بیدگل جزو آثار پرفروش طبقهبندی شده است.