شهره ماهی صفت ،مدرس علوم ارتباطات ونویسنده کتاب خبرنگار افق 1404 یادداشت حاضر را در اختیار پایگاه اطلاع رسانی چاپ ونشر قرار داده است که عینا ملاحظه می فرمایید:
درعصرحاضر موسوم به عصرانفجار اطلاعات که با اشباع تولید و محصول رسانه های متفاوت بویژه در شبکه های مجازی دردسترس همگانی ؛ مواجه هستیم افزایش اگاهی رسانه ای مصطلح بنام سواد رسانه ای هرروز بیش از پیش ضروری می باشد
ما درحال حاضر مواجه هستیم با عصری که نسل ها درمعرض هجوم دایره وسیع اطلاعات و محصولات یکسویه رسانه ای مواجه هستند لذا ذراین بین بخشی از کاربران به عنوان مصرف کنندگان اصلی محصولات رسانه ای درصورتیکه علم و اگاهی پردازش اطلاعات واصله را نداشته باشند هرگز قادر نخواهند بود بشکل بهینه در معرض دریافت این حق در قالب عدالت اجتماعی در کمترین براورد خواسته های خود قرار بگیرند و این زمینه ساز بروز مشکلات عدیده ای دراینده می شود که زندگی روزمره اگاهی و دانش را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
چنانچه می دانیم در عصر حاضر، خواندن و نوشتن نه تنها نشاندهنده‌ی سواد نیست، بلکه اگر با «سواد اطلاعات و سواد رسانه» همراه نباشد می تواند به «نادانی بیشتر ناشی از پذیرش اطلاعات گمراه‌کننده و نادرست» منتهی شود. عدم اگاهی و عدم تشخیص محصول مفید از مضر؛ واقع یا غیر واقع که به اصطلاحا شایعه سازی نام دارد در بسیاری موارد جامعه را از تفکیک حقیقت از غیر حقیقت گمراه و سردرگم نموده است! مثال واضح اخباری که توسط نابلدان رسانه ای امروز در وسعت زیاد تولید و منتشر می شود مثل دامن زدن به اخباراز اختلاس به صورت تهمت با دلایل شخصی ؛ عنوان سازی های دروغین و......گرفته تا خبر فوت بازیگری محبوب به هر دلیلی تا اثبات واقعیت گردش خبر همچنان در چرخش بدون توقف است! .
یونسکو طی ارایه یک طرح به کارکرد سواد اطلاعات و سواد رسانه ای مطرح کرده که دسترسی آزادانه به اطلاعات و دریافت آنها و به دست آوردن عقیده‌ها و دیدگاه‌های مختلف بدون مداخله‌ی دیگران، از اصول اولیه حقوق بشر محسوب می‌شود. شایان توجه است که سواد رسانه و سواد اطلاعات کمک می‌کند در روزگاری که مخاطب با حجم زیاد اطلاعات درست و نادرست و اخبار هدفمند و داستان های جراحی شده و … بمباران می‌شود، او بتواند مطالب درست و نادرست و بی‌طرف و هدفمند را تا حد امکان از یکدیگر تفکیک کرده و بر اساس سلیقه و خواست واقعی خود، آنها را انتخاب، دریافت و تحلیل نماید.
ودراین طرح؛ یونسکو مواردی مورد تایید و توجه قرار گرفته است که می تواند به جامعه امروز برای افزایش مشارکت فرد در تصمیم گیری و انتخاب درست از نادرست یاری رساند:
شناخت اطلاعات، شناخت رسانه، نحوه دسترسی به اطلاعات و اخبار، ارزیابی اطلاعات و اخبار بر اساس ارزش و صحت و سقم، انتقال درست اطلاعات به دیگران با کمترین خطا، آشنایی با فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات، نحوه اظهار نظر صحیح و مناسب در رسانه‌ها، شرایط اثربخشی بهتر یک رسانه، سواد تبلیغات، سواد تلویزیونی و سینمایی، سواد دیجیتال و اینترنت،.
امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که خواه ناخواه در شرایط اشباع رسانه‌ای قرار داریم، به نحوی که فضای پیرامون انسانها مواجه با نوعی حاکمیت اشباع رسانه‌ای بر جهان قرار دارد ؛ لذا دراین ریزش فراوانی اطلاعات داشتن یک اراده برای تفکیک بدو خوب مانند یک چتر یارژیم غذایی در مصرف ضروری تر به نظر می رسد که تنها از مسیر سواد رسانه ای در کنار سواد علمی و دانشگاهی ضرورت دارد. چون مردم اکنون باسوادتر شده‌اند؛ مراقب هستند که در فضای رسانه‌ای هم چه مقدار باید در معرض رسانه‌های مختلف اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری بود و چه چیزهایی را از آنها برداشت.
سه جنبه سواد رسانه‌ای عبارتند از:
الف: ارتقای آگاهی نسبت به رژیم مصرف رسانه‌ای و یا به عبارت بهتر تعیین میزان و نحوه مصرف غذای رسانه‌ای از منابع رسانه‌ای گوناگون که در یک کلام همان محتوای رسانه‌هاست
ب: آموزش مهارت‌های مطالعه یا تماشای انتقادی
ج: تجزیه و تحلیل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رسانه‌ها که در نگاه اول قابل مشاهده نیست.
سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تا از سفره رسانه‌ها به گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شد
سواد رسانه ای می‌تواند به افراد جامعه کمک کند تا:
۱. چگونگی ایجاد پیام‌های رسانه‌ای را درک کنند.
۲. آنچه که رسانه‌ها می‌خواهند ما را به باور آن برسانند را تشخیص بدهند.
۳. تعصبات، اطلاعات غلط و دروغ‌های رسانه‌ای را تشخیص بدهند.
۴. قسمتی از داستان که کتمان می‌شود را کشف کنند.
۵. پیام‌های رسانه‌ای را براساس تجربیات خود، باورها و ارزش‌هایشان ارزیابی کنند.
۶. پیام‌های رسانه‌ای خود را طراحی، ایجاد و توزیع کنند.
در جامعه آموزش سواد رسانه ای به رشد تفکر انتقادی و مشارکت فعال در فرهنگ رسانه‌ای کمک می‌کند. هدف آن، دادن آزادی بیشتر به افراد به وسیله‌ی قدرت دادن به آنها برای دسترسی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ایجاد رسانه است. همچنین محققان به این نتیجه دست یافته‌اند که آموزش سواد رسانه ای یک ابزار برای مقابله با الکل، تنباکو و سایر مواد مخدر، همچنین اختلالات تغذیه‌ای، قلدری، خشونت، نژاد پرستی و تبعیض است. به طور کلی سواد رسانه ای یکی از مهارت های مهم زندگی کردن است.
در زندگی عمومی سواد رسانه ای به درک چگونگی ایجاد فرهنگ توسط رسانه‌ها و انحصار رسانه‌ای کمک می‌کند.
سواد رسانه ای (Media Literacy) مجموعه‌ای از مهارت‌های قابل یادگیری است که به توانایی دسترسی، تجزیه و تحلیل و ایجاد انواع پیام‌های رسانه‌ای اشاره دارد و یک مهارت ضروری در دنیای امروزی به شمار می‌رود. برای حرکت در محیط رسانه‌ای پیچیده امروز باید قادر به درک بهتر پیام‌های رسانه‌ای باشیم.