در هفته ای که گذشت ، تعطیلی یکی دیگر از کتابفروشی های باسابقه کشور خبرساز شد.تعطیلی کتابفروشی دارالفکر بهانه ای شد تا ابوالقاسم شهلایی مدیر مسئول انتشارات نقش‌و‌نگار طی یادداشتی به واکاوی بیشتر این رویداد بپردازد.
خبر تعطیل شدن فروشگاه انتشارات دارالفکر قم، خبر تأثرانگیزی برای نشر ماست. تعطیل شدن بخش مهمی از فعالیت‌های یکی از پر سابقه‌ترین و فعال‌ترین و بزرگ‌ترین ناشران کشور در عرصه‌ی پژوهش و نشر کتاب‌های دینی عموما و کتاب‌های حوزوی خصوصا، تأسف علاقه‌مندان به فرهنگ مکتوب ایرانی- اسلامی را برانگیخت. اینجانب، مدتی قبل، پیش از رخداد کرونا و نیز در میانه‌های این بحران، عرض کردم که بی‌رونقی کتاب و پر مشکل بودن نشر آن، یکی‌یکی، ناشران را دربر خواهد گرفت و بزرگ و کوچک نمی‌شناسد، و اینک، آثار آن، یکایک نمایان می‌شود.
اینجانب، بیش از ۳۰ سال است که سید مهدی مولانا، مدیر مسئول انتشارات دارالفکر را می‌شناسم و حدود یک دهه است که با ایشان رفاقت نزدیک و حشرونشر روزانه دارم. جز حسن در اخلاق، شرافت در رفتار، صداقت در گفتار و علاقه‌مندی به ترویج فرهنگ در وی سراغ ندارم. آثاری که با سرمایه‌ی خصوصی و شخصی منتشر کرده، گاه چنان سنگین و حجیم و پرهزینه است که انجامش برای ناشران و ارگان‌های دولتی و عمومی و برخوردار از حمایت‌های عام و خاص و بودجه‌ای و یارانه‌ای هم دشوار است.
از این‌ها گذشته، دقت وی و برادر بزرگوار و همراهش، در حساب‌و‌کتاب و رعایت حقوق مادی و معنوی مؤلف و مترجم و ویراستار و غیره، و طرف‌های حساب، مانند خدمات چاپ (چاپخانه، صحافی، لیتوگرافی و...)، برایم مثال‌زدنی، ستودنی و آموزنده بوده است.
امروزه، نشر خصوصی، غیر از مشکلات عمومی نشر، که همه می‌دانیم و تکرار نمی‌کنم، گرفتار برخی انحصارها و دخالت‌های نهادهای عمومی یا خصوصی برخوردار از حمایت‌هاست. در دست‌و‌پا پیچیدن‌ها، سد کردن و قرق کردن راه‌هایی که قبلا توسط ناشران خصوصی و زحمت‌کش هموار شده است؛ چه در تولید و چه در بازار (با عرضه‌ی کتاب‌های مشابه و گاه تقلیدی، با عرضه‌ی تخفیف‌هایی که فقط و فقط از عهده‌ی نشر حمایتی و نیز "شبه‌نشرها" بر می‌آید، و امثال این‌ها)، با بنگاه‌های نشر خصوصی ما، در هر موضوع و زمینه‌ای که فعالند، همان می‌کند که با دارالفکر و ناشرانی چون او کرد.
ابتکارات و خلاقیت‌های کسب‌و‌کار، خصوصا در فرهنگ، با همه‌ی ادعاهای حمایتی که در اطراف آن است، این‌گونه می‌پژمرد و از بین می‌رود، و در این امر، همه‌ی نهادهای مربوطه مسئولند: نهادهای تقنینی و اجرایی، به‌عنوان نهادهای حاکمیتی که باید حاکمیت قانون و حمایت مادی و معنوی ازصاحبان کسب‌و‌کار را بر عهده گیرند، و نهادهای مدنی و صنفی، که با مطالبه‌گری و نیز با اعمال تخصص‌شان باید از صنف خود و کسب‌و‌کارخود حمایت کنند.
و در آخر عرض می‌کنم، و قبلا هم گفته‌ام، جعل کتاب و قرق کردن بازار با شبیه‌سازی و کتاب‌سازی، که امکان عرضه با تخفیف‌های خارج از عرف را برای سازندگانش فراهم می‌کند، از مشکلات بزرگ امروز نشر ماست و البته، دارالفکر نیز از این رقیب، بی‌نصیب نمانده است.
امروز به فکر فردا باشیم؛ فردایی که خیلی زود فرا می‌رسد. (۹۹/۴/۱۵)
* مدیر مسئول انتشارات نقش‌و‌نگار